Megapiksel Efsanesi!!

(Alıntılar : KenRockwell.com)

– Fotoğraf makinan kaç megapiksel?

– 14 megapiksel benimki!

– Yapma ya! Kaça aldın?

Tanıdık geldi mi?

Fotoğraf makinesi sahibi olan herkese sorulan ilk ve en ortak soru şu : kaç megapiksel senin makinan ?

Bununla birlikte megapikselin gerçekten ne işe yaradığını bilen ve buna göre hesap yapanların sayısı, yukarıdaki konuyu konuşanların yüzde birine ulaşmıyor.

Tek bildiğimiz şu : megapikseli (MP) ne kadar yüksekse o kadar iyidir! Bakalım öyle mi?

Size bir sır vereyim mi?  640×480 px bir görüntü, 10x15cm bir baskı için kabul edilir baskı üretebilir. Ve bu 1991’in teknolojisiydi!

1999 yılında tüm fotoğraf makinaları 1.2 veya 2MP idi, dolayısıyla büyük fotoğraflar basıyorsanız her mp önemli idi. Şimdi durum daha değişik.

Bugünün koşullarında en ucuz makinaların bile 5 veya 6 MP çözünürlükleri var, bunlar da herhangi bir boyda fotoğrafı basabilir. Nasıl mı ? 1 metrelik bir fotoğraf basıldığında ne kadar uzaktan bakarsınız ? Oldukça uzaktan değil mi? Bir billboard’a fotoğraf basın, 30m uzakta durursunuz. 6MP çok bile.

Keskinlik kaybı makinadan çok fotoğrafçının sığ teknik bilgisinden kaynaklanır. Çünkü çekilen pek çok fotoğrafta konunun hareketli olması fotoğrafa en az 1 piksellik bir titreme verir.

Durum bu olduğunda dahi, 3MP ve 6MP iki fotoğraf makinası arasındaki görünür fark çok düşüktür, 30x50cm’e büyütüüldüklerinde bile. Nereden biliyorum? Yaptım çünkü. New York Times’dan David Pogue’da yaptı : 5, 8 ve 13 MP çözünürlüğüne getirilmiş üç fotoğrafı 40x60cm bastırıp astı, yoldan geçenlere de sordu. PhotoLab çalışanları çılgın olduğunu düşünmesine rağmen. İşte sonuç : insanların 95%’i farkı anlayamadılar. Fark yoktu. Yazısı burada…

Joe Holmes’in Amerikan Doğal Tarih Müzesinde çektiği fotoğrafları 33x48cm’e büyütülmüş baskılar halinde Jen Bekman Galeri‘de sergileniyor. Tanesi 650$’a satılan bu fotoğraflar 6MP’lik D70 ile çekildiler.

Keskinliğin fotoğrafın kalitesi ile ilgili olmadığı gibi, çözünürlüğün de keskinlik ile pek az ilgisi vardır. Çözünürlük (piksel sayısı) teknik önem sırasında renk ve ton dengesinden kat kat daha az önemlidir.

Bütün bunlar nasıl oluyor diyorsanız, okumaya devam edin. f4v6tujw3d

Terminoloji

Devam etmeden önce, bu dijital karmaşada ne nedir biraz açıklayayım :

Pixel

Gördüğümüz tüm dijital görüntüler, piksel denen noktacıklardan oluşur. Piksel (pixel) kelimesi PICture ELement’in ilk harflerinden gelmektedir. Yani görüntü elemanı. Monitörünüzde bir fotoğrafı yeterinde büyütürseniz (mesela 500%) onları görebilirsiniz. Deneyin.

Çözünürlük (Lineer Çözünürlük)

Görüntü Çözünürlüğü

Görüntü (veya fotoğraf) çözünürlüğü, bir fotoğraf kaydedildiğinde yatay ve dikey olarak kaç adet pikselden oluştuğudur. Bugün 3MP makinalar yatayda 2048 piksele, 24MP makinalar ise (Nikon D3x) yatayda 6048 piksele sahiptir. Dikey piksel sayıları (sensörler dikdörtgen olduğu için) yatay px sayılarından azdır.

Ne dersiniz, fazla fark yok değil mi? Bütün bu yazının özü budur. Aşağıda daha da fazla açıklama var.

Baskı Çözünürlüğü

Baskı çözünürlüğü, bir fotoğraf kağıdına baskı yaptığınıza bir inç (2,54 cm) başına kaç adet piksel düştüğü ile ölçülür. Pek çok fotoğraf baskısı 200-300 DPI (dots per inch / inç başına düşen piksel) ile yapılır. Bu rakam görüntünün kendisi ile ilgilidir ve fotoğraf baskısının yapıldığı teknoloji ile ilgisi yoktur. (Bazı InkJet yazıcı satıcıları size satış yapmaya çalışırken, mürekkebin püskürebilmesi ile ilgili başka bir rakam verip sizi çözünürlük diye kazıklamaya çalışır. Aldanmayın.)

Ekran Çözünürlüğü

Satılmakta olan çok sayıda monitör, 100 DPI çözünürlüğe sahiptir ve bu monitörden monitöre pek fazla değişmez. Örneğin 13 inç bir ekranınız varsa, en büyük ekran boyutu büyük olasılıkla 1280×768 pikseldir, 1280/100 yaparsanız = 12.8 ~13 inç bulursunuz. Daha büyük ekranlar daha fazla piksel sayısına sahip olabilir, örneğin 22″ bir monitör 16″x12″ bakma alanına ve 1600×1200 optimum piksel sayısına sahiptir.

Ve evet, büyük ekranlı laptoplar daha az lineer çözünürlüğe sahiptir, ancak bu çok önemli değil.

Piksel Sayısı, veya Megapiksel

Megapiksel olarak ta ifade edilen piksel sayısı, basitçe yatay piksel sayısını dikey piksel sayısı ile çarparak bulunur. 3MP bir makinanın piksel sayıları 2048 (yatay) x 1536 (dikey) = 3,145,728’dir. Bu sayısı bir milyona bölerseniz (mega teriminin anlamı budur) 3MP’e ulaşırsınız.

Piksel sayısındaki küçük değişimler çözünürlükte bu çarpım işleminden dolayı katlanan bir etki yaratır. Bir sensörün piksel sayısını iki kat artırmak için (örn: 3 => 6 mp) yatay ve dikeydeki piksel sayılarını 40% arttırmanız yeterlidir. Bu nedenle, piksel sayılarındaki artışlar, görüntüde neredeyse görünmez değişiklikler yaratır.

Efsane

Megapiksel efsanesi, tüketicilere bir şeyler satmak için her hokkabazlığı yapan makine üreticileri ve oltayı yutup koroya katılan makina fetişistleri tarafından yaratıldı. Makina üreticileri megapikseli daha yeni modeli sattırmak için şapkadan çıkan tavşan gibi kullanınca,  oltaya gelen tüm tüketiciler konuyu otomatik olarak makina kalitesi ile ilgili algıladılar. Bunu kullandılar çünkü bu konuda ilerleme kaydetmek kolaydı : Yatay + Dikey piksel sayılarındaki küçük değişiklikler dahi toplam megapikseli büyük boyutta arttırıyordu. Yukarıda da anlattığım gibi, toplam piksel sayısı lineer çözünürlüğün karesi ile değişmektedir. Daha açık şekilde ifade etmek gerekirse, lineer çözünürlükteki 40% değişim toplam piksel sayısını iki katına çıkartabiliyordu. Bu da, makine üreticilerine “haftanın makinasının” neden daha iyi olduğunu anlatmak için -makinede gerçekte çok küçük iyileştirmelere rağmen- harika bir araç verdi.

Basit bir formül ile ifade edelim. Toplam piksel sayısındaki anlamlı bir ilerleme, ancak lineer çözünürlüğün ikiye katlanması ile (yataydaki ve dikeydeki piksel sayısının iki katına çıkması ile) mümkündür. Bu da, megapikselin öyle bi buçuk kat filan değil, tam 4 kat artması anlamına gelir. Dolayısıyla megapikselin bir önceki modele veya rakibe göre iki katına çıkması çok soyut bir durumdur, tonlama ve renk performansı gibi gerçekten önemli faktörler de bu önemsiz pazarlama oltasının ardında bırakılmaktadır.

Megapiksel efsanesinin böylesine yayılmasının nedeni, insanların bir şeyin ne kadar iyi veya kötü olduğunu tek bir ölçüt ile ölçmeye dair eğiliminden kaynaklanmaktadır ve bu eğilim reklamcılıkta başka bir çok üründe daha kullanılmaktadır.

Ancak bu durum, megapiksel artışının bir efsane olduğu gerçeğini değiştirmez, çünkü bunun final baskı kalitesi ile çok az ilgisi vardır. Daha da iyisi, düşük çözünürlüklü ancak renk/ton performansı daha iyi makineler, yüksek çözünürlüklü ama daha kötü performanslı makinelerden daha iyi fotoğraflar üretmektedir.

Palavra

İşte size megapikselin bir makinanın fotoğraf performansını nasıl arttıracağına dair muhteşem bir olta. Bir tane de burada var. Kabul etmek gerekir ki çok zekice tasarlanmış bir sayfa ancak tamamıyle manipüle edilmiş bilgiye dayanıyor. Amaç ta aradaki farkları olduğundan büyük göstermek. Ekranda görünen düşük düzeyli büyütmelerde tüm fotoğraflar aynı şekilde mükemmel görünmeli, ancak bunun yerine verilenden daha düşük çözünürlüğe sahip iki fotoğraf daha kötü görünsünler diye indirgenmiş! Orada 5×7 inch olarak verilen boyut, aslında 4MP makinanın 12×9 feet (3.6×2.4 metre) boyutundaki çözünürlüklerine eşit!

Ekranda gördüğümüz şeyin 5×7 inç yerine 3.5 metre olduğunu nereden biliyoruz? Kolay : Dikkatli bakarsanız en büyük zoom’da bir inch başına yaklaşık 16 piksel düşüyor (bir cetvel yardımı ile ölçebilirsiniz). 4MP makinanın lineer çözünürlüğünü bu sayıya bölerseniz inch olarak boyutu bulursunuz : 2289/16 = 143 inç yatay mesafe = 3.6 metre!

Bu aralar sayfa tasarımcıları yaptıkları şeylere hiç dikkat etmiyor. Daha dikkatli bir yöneticileri olsaydı, kendilerinin 4 veya 5 MP makinaları olduklarından daha farklı göstermek yerine aradaki minör farklılıkları göstermelerini sağlayabilirdi.

Yukarıdaki iki fotoğrafa dikkatle bakın. Üstteki fotoğraf, 3MP bir fotoğraf makinasından çıkmış ve orjinal boyutu ile scale edilmiştir. Alttaki fotoğraf ise, aynı fotoğrafın yukarıdaki sitenin iddia ettiği gibi 5x croplanmış versiyonu. Size basılamaz görünüyor mu? Üstelik bu fotoğraflar 4MP bile değil, 3MP bir kameradan alındı. Reklam yaparken dikkatli olmak gerek.

Baskı Boyutları

Bir fotoğrafın berraklığı ve keskinliği, fotoğrafın kaç MP bir makinadan geldiğinden ziyade fotoğrafı nasıl çektiğiniz ile ilgilidir. 3MP bir makinadan gelen net bir fotoğraf, 14MP bir makinadan gelmiş hafif netsiz bir fotoğraftan çok daha iyi olabilir.

Herhangi bir makinadan çıkan iyi bir fotoğraf herhangi bir boyutta basılabilir. Ancak elbette siz duvar boyutunda baskılar yapacaksanız ve 5cm uzaktan baskıyı inceleyecekseniz, o zaman 4×5″ bir pozitif filmden gelen çözünürlüğü beklememelisiniz. Ama eğer doğru şekilde çektiyseniz, son derece büyük basıldığında dahi uygun mesafeden gayet iyi görünen baskılara ulaşabilirsiniz.

Varsayalım ki 100 veya 150 dpi’lık bir çözünürlük ile fotoğrafınızı basacaksınız, o halde kol mesafesinden bakıldığında baskılarınız son derece iyi ve keskin görünecektir. Bu şu anlama gelir, 6MP bir makinadan çıkan fotoğraflar 100dpi baskı çözünürlüğünde basıldıklarında 75cm x 50cm büyüklüğünde baskılar verebilirler, ve fotoğraflar harika görünebilir.

Ancak yakından bile bakıldığında harika görünebilecek fotoğraflar 300 dpi çözünürlük ile basılmalıdırlar.

Bu baskı çözünürlüğünde söz gelimi 6MP bir makinanın maksimum ne kadar basabileceğini hesaplamak için :

6 MP = 6,000,000 px = 3,000 px X 2,000 px

Yatay kenarı 3,000 px olan bir fotoğrafı 300 dpi ile maksimum ne kadar büyüklükte basılabilirsiniz, hesaplaması çok kolay :

3,000 piksel / 300 (piksel/inç) = 10 inç = 25,4 cm

2,000 piksel / 300 (piksel/inç) = 6,6 inç = 17 cm

6MP bir makinadan bir büyüteç ile dahi bakıldığında keskin detay verecek fotoğrafın azami büyüklüğü 26 x 17 cm’dir. Bu makinelere bir örnek Nikon D40 olabilir.

Aynı şekilde, 12MP olan bir D300’den (4288×2848 px) çıkabilecek maksimum baskı boyutu da, 36×24 cm’dir. Ama bu maili okuyan herkes o makinadan çıkmış ve bundan çok daha büyük basıldığı halde mükemmel görünen baskılar gördü, değil mi? İşte ben de tam olarak bundan söz ediyorum.

Çözünürlük mevzusu tamamıyle ölçek ve bakış mesafesi sorunudur.

Elbette ki daha fazla megapiksel size daha keskin baskılar verebilir, ancak piksel sayısının fotoğrafınızın ne kadar iyi olduğu ile nadiren ilgisi vardır. Teknik olarak daha önemli olan, renklerin doğru yansıtılıp yansıtılmadığı ve keskinleştirmenin dozunda yapılıp yapılmadığı olabilir. Çok sayıda dijital makina keskin kenarların çevresine abartılı keskinleştirme uygulamakta ve dikkatli gözlerden kaçmayan haleler meydana getirmekte. Kötü keskinleştirme (sharpening) ancak bu işlerden anlamayanlar için, fotoğraf çekilirken elde edilememiş netlik olgusunu saklamak üzere uygulanır.

Sözün özü, elbette ki çok büyük baskılar alabilirsiniz. Yeter ki kendinizi bir megapiksel efsanesiyle tutsak hissetmeyin. 6MP bir makinanız varsa 75cm büyüklüğünde baskılar yapabilirsiniz, zira normal hiçbir insan bunları mikroskop mesafesinden incelemeyecektir. Bu iş tamamen sanattır ve kesinlikle özneldir. Kendinizi sınırlamayın.

Ben 6MP makinalardan 30×45 cm baskılar elde ettim ve çok iyi görünüyorlar. Söylemeye gerek yok, bunun için zaten net olan fotoğraflardan işe başlamıştım.

Dijital Filmin Yerini Aldı mı?

Oh.

Bu soruyu o kadar çok duyuyorum, ve kitleler cevabı öyle iyi ezberlemiş durumdalar ki. Bir şey dışında, ezberlenen doğru yanıt değil.

Aslında buna ayrı bir yazı ayırmak lazım, ancak temel bilgi olarak söyleyeyim: Gazetecilik, basın, internet haber, vb. konusunda hiçbirşey artık dijital ile boy ölçüşemez. Çünkü dijitalin elverdiği baskı boyutları bu medyaların ihtiyaç sınırını çoktan aştı.

Sorun çözünürlük ise, 35mm filmin 6,000 x 4,000 px yani 24MP civarında olduğunu biliyorum. Filmin lineer çözünürlüğü yaklaşık 4200 dpi civarında. Bu çözünürlüğü temel alırsanız, 6×6 cm orta format filmin 100 MP, 4×5″ inç büyük format filmin ise 360MP civarında olduğunu söyleyebiliriz.

Dolayısıyla yanıt, orta ve büyük format için hayır. Henüz almadı.

Ama önemli olan bu değil, tahmin edebileceğiniz gibi esas sorun şu : siz ne kadar büyük fotoğraf baskısına ihtiyaç duyuyorsunuz ?